Okręg NZW Białystok (1945-1956)
Latem 1944 roku, w przeddzień wkroczenia Armii Czerwonej, na terenie Białostocczyzny działały struktury podziemia niepodległościowego obozu narodowego w postaci Okręgu NSZ Białystok (kryptonim „XIII”) oraz Okręgu NOW Białystok (kryptonim „Cyryl”). Z inicjatywy Okręgowego Delegata Rządu (konspiracyjnego wojewody w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego) – Józefa Przybyszewskiego „Grzymały”, przedwojennego działacza Stronnictwa Narodowego i Obozu Wielkiej Polski, doszło wówczas do rozmów scaleniowych pomiędzy obu organizacjami. W sierpniu 1944 roku (już po wkroczeniu Sowietów), w następstwie zawartego porozumienia, powstała komenda połączonych okręgów NSZ i NOW (kryptonim „XIII/C”), na czele której stanął dotychczasowy komendant Okręgu NOW Białystok – kpt. Mieczysław Grygorcewicz „Bohdan”– „Morski”.
We wrześniu 1944 roku, po zatrzymaniu przez sowiecki kontrwywiad wojskowy Smiersz kpt. Grygorcewicza „Bohdana”–„Morskiego”, jego funkcję przejął były komendant Okręgu NSZ Białystok (dla terenów znajdujących się pod okupacją sowiecką) – kpt. Roman Jastrzębski „Ślepowron”, który jednak po nawiązaniu kontaktu z Komendą Okręgu AK Białystok, konsekwentnie zmierzał do podporządkowania jej kierowanych przez siebie struktur NSZ/NOW. Niechęć znacznej części działaczy obozu narodowego wobec podległości pod AK, aresztowanie przez Smiersz komendy kpt. Jastrzębskiego „Ślepowrona” oraz konflikty kompetencyjne wywołane pojawieniem się kpt. Grygorcewicza „Bohdana”–„Morskiego” (szybko zbiegłego z rąk Sowietów), niebawem położyły kres działalności połączonych okręgów NSZ i NOW.
Poniżej “Głos znad Narwi” do przeczytania i pobrania w pliku pdf. Ideą Wydawcy jest to, aby zapewnić bezpłatny i szeroki dostęp do publikacji.