11 listopada 1953 r. komunistyczni żołnierze otoczyli w Dudach Puszczańskich (pow. kolneński) gospodarstwo Franciszka Dąbrowskiego- ojca wielodzietnej rodziny. Kilka minut później ciszę listopadowego popołudnia przerwały serie strzałów oddawanych z broni automatycznej. Rozpoczęła się ostatnia walka “Mazura”, “Topora” i “Twardego”.
Chociaż był “jedynie” dowódcą terenowych struktur organizacyjnych, jako osoba zdekonspirowana nie tylko ukrywał się, lecz równocześnie brał udział w akcjach zbrojnych. Zginął śmiercią tragiczną – został zabity, a właściwie zamordowany, w okolicznościach wzbudzających kontrowersje. Pomimo, że towarzysze broni zdołali zorganizować pochówek na cmentarzu, pamięć o grobie przepadła, podobnie jak popada w zapomnienie jego postać…
Numer zawiera skany oryginałów i odpisów z oryginalnych rozkazów dowódcy Okręgu XIII (Białostockiego) Narodowych Sił Zbrojnych ppłk. Wacława Nestorowicza ps. “Kalina”, sporządzonych od kwietnia do czerwca 1945 r. Jest to czas formowania się oporu w obliczu nowej okupacji, tym razem ze strony sowieckiej Rosji. Wojska Wewnętrzne NKWD i Armia Czerwona po wkroczeniu do Polski zaczęły […]
Bp Stanisław Kostka Łukomski przez ponad 22 lata był pasterzem diecezji łomżyńskiej i wieloletnim sekretarzem Episkopatu Polski. 28 października mija kolejna rocznica od niespodziewanej śmierci. Do dziś nie są pewne okoliczności wypadku samochodowego, do którego doszło na drodze za Ostrowią Mazowiecką w kierunku Zambrowa. Wymowne było nieustanne inwigilowanie bp. Łukomskiego przez służby bezpieczeństwa i oczekiwanie […]
Wiosna 1945 roku na Białostocczyźnie, to początek wzmożonej walki pomiędzy polskim podziemiem niepodległościowym a komunistycznym aparatem represji. Na terenie województwa białostockiego doszło wówczas do serii bojów stoczonych przez oddziały partyzanckie z reżimowymi grupami operacyjnymi. Jeden z nich miał miejsce 30 kwietnia 1945 roku w rejonie wsi Dąbrowa-Moczydły (gmina Szepietowo, powiat Wysokie Mazowieckie) gdzie wspólnie stanęli […]
16 lutego 1946 r. 3. Wileńska Brygada Narodowego Zjednoczenia Wojskowego stoczyła, we wsi Gajrowskie, heroiczny bój z reżimowymi oddziałami. Sowieci i ich polscy kolaboranci, przeciwko liczącemu niespełna 150 partyzantów oddziałowi, zaangażowali siły, które należy szacować na ok. 1200 ludzi. Mimo druzgocącej przewagi stronie komunistycznej nie udało się rozbić brygady. Zachowując pełną sprawność bojową zdołała oderwać […]
12 sierpnia 1954 r. w pobliżu wsi Zaskrodzie (pow. kolneński) w walce z funkcjonariuszami komunistycznego aparatu represji poległ plutonowy Marian Borys ps. „Czarny”. Tym samym zamknięto księgę życia, nie tylko jednego z najdzielniejszych epigonów Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, ale i utalentowanego poety, który pozostawił po sobie spuściznę niewielką, momentami nieporadną, ale niewątpliwie poruszającą, bo oddającą stan […]
Pomimo wysokiego stanowiska, jakie sprawował w szeregach konspiracji niepodległościowej obozu narodowego, Wacław Nestorowicz dotąd pozostaje postacią praktycznie nieznaną. Stopień, imię i nazwisko, pseudonim oraz spełniona funkcja – tyle wiedzą prawie wszyscy, jednak w historiografii brakuje wielu istotnych informacji z jego życiorysu. W literaturze przedmiotu co prawda można odnaleźć skromną notkę biograficzną oraz niewyraźną fotografię, natomiast […]
Latem 1944 roku, w przeddzień wkroczenia Armii Czerwonej, na terenie Białostocczyzny działały struktury podziemia niepodległościowego obozu narodowego w postaci Okręgu NSZ Białystok (kryptonim „XIII”) oraz Okręgu NOW Białystok (kryptonim „Cyryl”). Z inicjatywy Okręgowego Delegata Rządu (konspiracyjnego wojewody w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego) – Józefa Przybyszewskiego „Grzymały”, przedwojennego działacza Stronnictwa Narodowego i Obozu Wielkiej Polski, doszło […]
5 lutego rozpoczęła się, przygotowywana od początku roku 1946, wielka operacja wojsk komunistycznych, mających na celu pacyfikację podziemia niepodległościowego na terenie trzech najbardziej „zagrożonych” oporem województw – białostockiego, lubelskiego i warszawskiego. Do pomocy operującym już w Białostockiem dwóm batalionom Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i dwóm batalionom 18. Dywizji Piechoty przysłano dodatkowo batalion KBW z woj. mazurskiego […]
