Czasami jedno wydarzenie pociąga za sobą lawinę. Jedno wypowiedziane nazwisko prowadzi do dramatów wielu osób. Jedno zdjęcie podarowane na pamiątkę staje się wyrokiem dla uwiecznionych na nim osób. Jedno zdanie w czasie przesłuchania pociąga za sobą śmierć. Jedno przesłuchanie w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Łomży w 1945 r. pociągnęło za sobą bitwę, w której […]
Partyzancka bitwa stoczona pod Śliwowem 30 kwietnia 1946 roku przez oddziały podziemia niepodległościowego z siłami komunistycznymi, prawdopodobnie była jednym z największych starć tego rodzaju na Białostocczyźnie po 1944 roku. O fakcie tym świadczy nie tylko liczba żołnierzy i funkcjonariuszy użytych do walki i osaczenia 3. Wileńskiej Brygady Narodowego Zjednoczenia Wojskowego oraz 6. Wileńskiej Brygady Armii […]
Stanisław Franciszek Grabowski urodził się 9 marca 1921 roku we wsi Grabowo Stare (pow. Łomża), w zubożałej rodzinie drobnoszlacheckiej. Był synem Jana i Stefanii z Wądołowskich. Miał 3 braci: Wawrzyńca, Tadeusza, Józefa oraz 4 siostry: Annę, Stanisławę, Czesławę i Mariannę, których losy również wplotły się w tragiczne wojenne i powojenne dzieje Polski. (…) Od lata […]
Żołnierze Wyklęci Ziemi Łomżyńskiej. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe 1945-1948 to tytuł wystawy, którą prezentujemy Państwu z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Słowa są tu zbędne – niech przemawiają obrazy.
We wspomnieniach bliskich i sąsiadów Kazimierz Żebrowski dał się zapamiętać jako człowiek inteligentny i dobrze ułożony. Ceniono go jako doskonałego rolnika. Budził powszechny szacunek okolicznych mieszkańców, co było m.in. powodem, dla którego mieszkańcy gminy Szczepankowo wybrali go prezesem koła Akcji Katolickiej, będącej w rzeczywistości kontynuacją zdelegalizowanego przez piłsudczyków Obozu Wielkiej Polski. Był on także aktywny […]
Władysław Żwański urodził się 9 lipca 1898 roku w majątku Widziszki koło Wiłkomierza na Litwie Kowieńskiej (ówczesna gubernia kowieńska), w rodzinie szlacheckiej, herbu Rawicz. Był synem Jana i Joanny z Juszkiewiczów, jego rodzice byli posiadaczami „niedużej własności rolnej”. W 1908 roku rozpoczął naukę w prywatnym gimnazjum w Wiłkomierzu, następnie kontynuował ją w II Szkole Realnej […]
Porucznik Henryk Jastrzębski – „Zbych”, „Bohun”, „Wyrwa”, podjął grę wywiadowczo dezinformacyjną z resortem bezpieczeństwa. Jest to jeden z najciekawszych i jednocześnie mało znanych epizodów w historii podziemia NZW w Okręgu Białostockim w II połowie 1947 i w początkowych miesiącach roku następnego. Do dnia dzisiejszego nie znamy wszystkich szczegółów tej historii…
W marcu 1945 roku nastąpiło połączenie Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW – formacja scalona jeszcze w 1942 roku z Armią Krajową) z Narodowymi Siłami Zbrojnymi (NSZ) w jedną całość pod nazwą Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW). Okręgowi białostockiemu nadano kryptonim „Chrobry”. Okręg składał się z 9 komend powiatowych, a jedną z nich była Komenda Powiatu Łomża którą […]
Wiosna i lato 1945 roku na Białostocczyźnie, to czas wzmożonej walki pomiędzy polskim podziemiem niepodległościowym a komunistycznym aparatem represji. Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego był jeszcze zbyt słaby, aby samodzielnie przeprowadzać operacje militarne, dlatego też praktycznie wszystkie akcje przeciwpartyzanckie realizowały wówczas Wojska Wewnętrzne NKWD. Szczególne nasilenie działań z ich udziałem miało miejsce w powiecie bielskim, na terenie […]
Zajęcie Białostocczyzny przez Armię Czerwoną w drugiej połowie 1944 r. nie przyniosło wyczekiwanej przez jej mieszkańców wolności. Sowieci przystąpili do budowania systemu komunistycznego w Polsce. Ludność zamieszkująca Białostocczyznę w większości przyjęła postawę zdecydowanie antysowiecką. Istniała jednak grupa obywateli polskich, która z przyczyn koniunkturalnych lub ideologicznych, włączyła się w dzieło budowy komunizmu w Polsce. Pewna część […]
